12-14 ოქტომბერს ფეისბუქ-მომხმარებლებმა გაავრცელეს შეიარაღებული მებრძოლების ვიდეო (1,2,3), რომელიც, პოსტის აღწერების მიხედვით, ისრაელზე ჰამასის თავდასხმის პირველ წუთებს ასახავს და ვიდეოში გარკვევით იმსის რუსული საუბარი – სიტყვა “Прикрывайте” (დააზღვიეთ).
ვიდეო აქტიურად გაავრცელეს რუსულენოვანმა ფეისბუქ-მომხმარებლებმაც (1,2,3,4). რუსულენოვანი პოსტების აღწერების თანახმად, ვიდეო 7 ოქტომბერს ჰამასის ისრაელზე თავდასხმას ასახავს და თავდასხმისას რუსი ინსტრუქტორები მებრძოლებს მითითებებს აძლევენ.
რუსულენოვანი მომხმარებლების ნაწილი ვიდეოსა და ინფორმაციის წყაროდ რუსულ არასამთავრობო ორგანიზაცია Gulagu.net-ს ასახელებს, რომელმაც ვიდეო 12 ოქტომბერს თავის წყაროზე დაყრდნობით გაავრცელა.
გავრცელებულ ვიდეოში რუსული საუბარი არ დასტურდება. ვიდეოში შეიარაღებული მებრძოლები არაბულად, პალესტინური აქცენტით საუბრობენ. ინფორმაცია “მითების დეტექტორს” ფაქტების გადამოწმების იორდანულმა სამსახურმა, Fatabyyano-მ დაუდასტურა.
ვიდეოს გადამოწმებაში დახმარებისთვის “მითების დეტექტორი” იორდანულ ფაქტების გადამოწმების პლატფორმას Fatabyyano-ს დაუკავშირდა. Fatabyyano-მ ასევე მოგვაწოდა ვიდეოს პირველწყარო. სრული, 2 წუთიანი ვიდეო, რომელიც 8 ოქტომბერს ჰამასის სამხედრო ფრთის, იზ ად-დინ ალ-კასამის ტელეგრამ-არხზე გამოქვეყნდა.ვიდეოს აღწერის თანახმად, ის ისრაელში, დასახლება ერეზზე თავდასხმას ასახავს.
Fatabyyano-ს გუნდის თანახმად, ვიდეოში არაბულად, პალესტინური აქცენტით საუბრობენ და ვიდეოში სხვა უცხოური ენა არ ისმის. ვიდეოში ისმის შემდეგი ფრაზები: “თავი დახარე, კაცო – وطي راسك يا زلمة , “ღმერთი უზენაესია, ღმერთი უზენაესია – تكبير الله أكبر تكبير الله أكبر, “მიდი, მიდი – روح روح”. საუბრიდან რამდენიმე სიტყვა ხმაურის გამო გაუგებარია, თუმცა ისინიც არაბულ ენაზე ჟღერს.
Fatabyyano-ს გუნდმა ჰამასის მიერ გავრცელებული სრული ვიდეოც გადაამოწმა და დაადასტურა, რომ არც ვიდეოს სრულ ვერსიაში ისმის არაბულის გარდა რაიმე სხვა ენაზე საუბარი.
რუსულენოვანი ფესიბუქ-ანგარიშების ნაწილი ვიდეოს და ინფორმაციის გავრცელებისას რუსულ არასამთავრობო, ანტი-კორუფციულ და უფლებადამცველ ორგანიზაცია Gulagu.net-ს ეყრდნობიან. Gulagu.net-მა ვიდეო თავის იუთუბ-არხზე 12 ოქტომბერს გამოაქვეყნა. ვიდეოს აღწერის მიხედვით, ინფორმაცია ორგანიზაციას წყარომ მიაწოდა და მიუთითა, რომ ვიდეოში რუსული საუბარი ისმის. აღწერაში ასევე აღნიშნულია, რომ ისრაელი-ჰამასის მიმდინარე ომში ვაგნერის დაჯგუფების წევრების ჩართულობაზე რუსმა ჟურნალისტმა, მარკ ფეიგინმა და Gulagu.net-ის დამფუძნებელმა, ვლადიმირ ოსეჩკინმა ფეიგინის იუთუბ-არხზე პირდაპირ ეთერში ისაუბრეს. ეს პირდაპირი ეთერი ფეიგინის იუთუბ-არხზე 11 ოქტომბერს გავიდა. გადაცემაში ფეიგინი ამბობს, რომ ვრცელდება ინფორმაცია, რომ ვაგნერის დაჯგუფების წევრები სირიაში წვრთნიდნენ ჰამასის მებრძოლებს. ის ოსეჩკინთან ერთად განიხილავს, რამდენად არის შესაძლებელი, რომ ეს ინფორმაცია რეალობას შეესაბამებოდეს. ფეიგინის თანახმად, ცალსახა მტკიცებულებები ჯერ არ არსებობს და ასევე აღნიშნავს, რომ თუ ასეთი წვრთნები ტარდებოდა, ეს სირიაში მოხდებოდა, სადაც ვაგნერის აქტივობა დადასტურებულია და ნაკლებ სავარაუდოა, რომ რუსი ინსტრუქტორების მიერ ჰამასის დაჯგუფების წევრების წვრთნა ღაზას სექტორში მომხდარიყო. ვაგნერის დაჯგუფებისა და ჰამასის შესაძლო კავშირი ფეიგინმა რუს პოლიტტექნოლოგთან და რუსეთში “უცხოეთის აგენტად” გამოცხადებულ სტანისლავ ბელკოვსკისთან ერთად 15 ოქტომბრის პირდაპირ ერთერშიც განიხილა. 15 ოქტომბერს ფეიგინმა აღნიშნა, რომ ვრცელდება გარკვეული ვიდეოები, სადაც თითქოს ცალკეული რუსული სიტყვები ისმის, თუმცა არაბულის და კონკრეტულად პალესტინაში გავრცელებული არაბულის დიალექტის მცოდნეები ფეიგინთან საუბარში აღნიშნავენ, რომ ჩანაწერებში საუბრის ენა რუსულს არ ჰგავს.
2023 წლის 7 ოქტომბერს ტერორისტულმა დაჯგუფება ჰამასმა ისრაელის წინააღმდეგ მოულოდნელი შეტევა დაიწყო, რის შედეგადაც, ტერორისტებმა 1400-ზე მეტი ადამიანი მოკლეს, 200-მდე კი გაიტაცეს. ისრაელმა ამ აქტის საპასუხოდ ომი გამოაცხადა, დაიბრუნა კონტროლი საზღვარზე და ჰამასის 1500-მდე მებრძოლი დახოცა. ღაზას სექტორის დაბომბვის შემდეგად კი, პალესტინის ჯანდაცვის სამინისტროს განცხადებით, 2300-ზე მეტი პალესტინელი დაიღუპა, საიდანაც მეოთხედი ბავშვია.
ისრაელ-ჰამასის ომის დაწყების შემდეგ სოციალურ მედიაში არაერთი მცდარი ინფორმაცია, ფოტო და ვიდეომანიპულაცია გავრცელდა. ვრცლად იხილეთ “მითების დეტექტორის” სტატიები:
- ვიდეო, რომელსაც ისრაელ-ჰამასის ომს მიაწერენ, სირიის მიწისძვრას გადარჩენილ ბავშვს ასახავს
- რას ასახავს ვიდეოში ნაჩვენები დანადგარი და უკავშირდება თუ არა ისრაელში მიმდინარე კონფლიქტს?
- გალიაში ჩასმული ბავშვების ვიდეო ისრაელ-ჰამასის ომს არ უკავშირდება;
- ვიდეოფაბრიკაცია, თითქოს CNN-ის გადამღებმა ჯგუფმა დაბომბვის ინსცენირება მოაწყო ;
- არსებობს თუ არა მტკიცებულება უკრაინის მიერ ჰამასისათვის იარაღის გადაცემაზე – რუსული პროპაგანდა იარაღის შავი ბაზრის შესახებ;
- რეალურად რას ასახავს ვიდეო, სადაც ჰიჯაბიან ქალს თავს ესხმიან?
- კრემლის მედიასა და სოციალურ ქსელებში ისრაელის თავდაცვის მინისტრის ყალბი ციტატა ვრცელდება;
- დეზინფორმაცია, თითქოს ჰამასმა ისრაელის ფესტივალის მონაწილეები თავდასხმამდე გააფრთხილა
- ისრაელ-ჰამასის ომის დროს დაღუპულ ბავშვებზე ნაწილობრივ მცდარი ინფორმაცია ვრცელდება
სტატია Facebook-ის ფაქტების გადამოწმების პროგრამის
იხ. მასალის შესწორების დეტალური ინსტრუქცია.
იხ. გასაჩივრების დეტალური ინსტრუქცია.
