19 იანვარს Sputnik-Abkhazia-მ გამოაქვეყნა სტატია, სათაურით “რუსები ისევ ყველას იხსნიან” (Русские снова всех спасают). სტატიის ავტორი Pfizer-Biontech-ის ვაქცინას კრიტიკულად აფასებს და იმის არგუმენტად, რომ აღნიშნული ვაქცინა სანდო არ არის, რამდენიმე მოსაზრებას ავითარებს. სტატიის ავტორის მტკიცებით, კომპანია Pfizer-ს ვაქცინების შექმნის გამოცდილება არ აქვს და ის 90-იან წლებში სკანდალში გაეხვა, როდესაც ნიგერიაში ახალი ანტიბიოტიკი არასრულწლოვნებზე არალეგალურად გამოსცადა. სტატიაში ასევე ვკითხულობთ, რომ Pfizer-ის ვაქცინას მძიმე გვერდითი ეფექტები აქვს და ზოგიერთ ქვეყანაში გარდაცვალების შემთხვევები უკვე ფიქსირდება, თუმცა ადგილობრივი ექიმები ციფრებს ყურადღებას არ აქცევენ. სტატიის ავტორს ალტერნატივად მოჰყავს რუსული ვაქცინა Sputnik V, რომელიც, მისი მტკიცებით, ტრადიციული მეთოდით არის შექმნილი, თუმცა მასთან დაკავშირებით ინფორმაციული ომია გაჩაღებული.
Sputnik-Abkhazia-ს სტატიაში გამოქვეყნებული სტატია 5 საკითხზე სხვადასხვა უზუსტობებს შეიცავს და Pfizer-ის ვაქცინის მიმართ უნდობლობის დანერგვას ემსახურება. “მითების დეტექტორმა” სტატიაში მოყვანილი 3 მცდარი, 1 მანუპულაციური და 1 ნაწილობრივ მცდარი ინფორმაცია გააქარწყლა.
-
მცდარი: კომპანია Pfizer-ს არ აქვს ვაქცინების შექმნის გამოცდილება
Pfizer-ის და მისი წინაბორბედი კომპანიების წარმატება ერთ საუკუნეზე მეტს ითვლის. კომპანიამ ყვავილის ვირუსის (smallpox) საწინააღმდეგო თბოსტაბილური და ლიოფილიზირებული ვაქცინა პირველმა შექმნა, 1915 წელს კი კვირაში ყვავილის ვაქცინის მილიონობით დოზას აწარმოებდა. კომპანიას ასევე უკავშირდება 1948 წელს დიფტერიის, ყივანახველასა და ტეტანუსის საწინააღმდეგო კომბინირებული ვაქცინის წარმოება; ამერიკის შეერთებულ შტატებში კი კომპანიამ 1963 წელს პოლიოვირუსის ვაქცინის ლიცენზიაც მიიღო, რამაც აშშ-ში პოლიოს აღმოფხვრას მნიშვნელოვნად შეუწყო ხელი.
1988 წელს Pfizer-ი იყო პირველი, ვინც ჰემოფილუსის ბ ტიპის გრიპის საწინააღმდეგო კონიუგირებულ ვაქცინაზე, ხოლო 1991 წელს აშშ-ში – უჯრედული ყივანახველის, დიფტერიისა და ტეტანუსის ვაქცინაზე ლიცენზიები მიიღო. კომპანია ვაქცინებზე მუშაობას 2 000-იან წლებშიც აგრძელებდა. ეს მხოლოდ არასრული ჩამონათვალია მისი საქმიანობისა, შესაბამისად, მტკიცება, რომ Pfizer-ს ვაქცინებზე მუშაობის გამოცდილება არ აქვს, მცდარია.
-
მცდარი: Pfizer-ის ვაქცინით სულ მცირე 30-40%-ს უკუჩვენება ჰქონდა
Pfizer-ის ვაქცინის გვერდითი ეფექტები რეალურად საკმაოდ იშვიათია, ეს აჩვენა მესამე ფაზის შემდეგ გამოქვეყნებულმა კვლევის შედეგებმაც, საიდანაც იმ ადამიანების რაოდენობა, ვისაც მინიმუმ 1 მწვავე გვერდითი მოვლენა აღენიშნებოდა, ვაქცინის მიმღებ ჯგუფში – 0.6%-ს, ხოლო პლაცებოს მიმღებ ჯგუფში 0.5%-ს შეადგენდა.
Pfizer-ის ვაქცინით მოსახლეობის აცრა უკვე რამდენიმე ქვეყანაშია დაწყებული. ნორმალურია ისეთი რეაქციების ქონა, როგორიცაა სიწითლე, შეშუპება ან ტკივილი მკლავის იმ მონაკვეთში, სადაც აცრა გაკეთდა. გვერდითი მოვლენებია ასევე ზოგჯერ სიცხე, თავის ტკივილი, დაღლილობის შეგრძნება, რაც ორგანიზმის ბუნებრივი რეაქციაა, რადგან ის დამცველობით ფუნქციას გამოიმუშავებს. აშშ-ის დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრი (CDC) აღნიშნავს, რომ მსგავსი მსუბუქი რეაქციები რამდენიმე დღეში გაივლის.
მას შემდეგ, რაც Pfizer-ის ვაქცინა გამოყენებაში ჩაეშვა, გამოიკვეთა ერთეული შემთხვევები, როდესაც ვაქცინირებულებს მწვავე რეაქციები ჰქონდათ. ერთი ადამიანს აშშ-ში, ხოლო ორს ბრიტანეთში ანაფილაქსიური შოკი დაემართა, რაც კანის გაწითლებასთან და ჰაერის უკმარისობასთან ასოცირდება.
ვაქცინაცია ამ ეტაპისთვის წარმატებულად მიმდინარეობს და სერიოზული გართულებები, რომელიც ვაქცინასთან იქნება კავშირში, აცრილთა 30-40%-ში, როგორც ეს სპუტნიკის სტატიაშია მითითებული, არ ფიქსირდება.
-
მცდარი: ვაქცინასთან დაკავშირებული სიკვდილიანობა იზრდება: გერმანიაში – 10, ნორვეგიაში კი 29 ადამიანი გარდაიცვალა
Pfizer-ის ვაქცინასთან გერმანიაში 10, ხოლო ნორვეგიაში 29 ადამიანის გარდაცვალების კავშირი ამ ეტაპზე არ დასტურდება. გერმანიაში პაულ ელრიხის ინსტიტუტი აცხადებს, რომ გარდაცვალების შემთხვევებს იკვლევენ, თუმცა, მათი თქმით, ყველა გარდაცვლილს მძიმე თანხმლები დაავადებები ჰქონდა და გარდაცვალების მიზეზიც დიდი ალბათობით არა ვაქცინაცია, არამედ სხვადასხვა თანხმლები ავადმყოფობაა, რაც პაციენტებს ვაქცინაციამდე აღენიშნებოდათ.
რაც შეეხება ნორვეგიის გარდაცვალების შემთხვევებს, ნორვეგიაში 13 შემთხვევა შეისწავლეს და ვაქცინაციასთან მიზეზობრივი კავშირი ვერ აღმოაჩინეს. დანარჩენი შემთხვევების შესწავლა მიმდინარეობს და წინასწარი დასკვნების გაკეთება, თითქოს ვაქცინაცია სიკვდილს იწვევს, მხოლოდ შიშის დათესვას უწყობს ხელს.
-
ნაწილობრივ მცდარი: Pfizer-მა ნიგერიაში არასრულწლოვნებზე ანტიბიოტიკი გამოსცადა, რის შედეგადაც დაახლოებით 200 ადამიანი დაიღუპა
ნიგერიაში 1996 წლის მენინგიტის ეპიდემიის დროს Pfizer-მა კველევაში მონაწილე 100 არასრულწლოვანს ექსპერიმენტული წამალი Trovan, ხოლო დანარჩენ 100-ს კი უკვე გამოცდილი ceftriaxone მისცა. შედეგად, 5 Trovan-ით, ხოლო 6 კი ceftriaxone-ით გარდაიცვალა. მოგვიანებით გაჩნდა ბრალდებები, რომ კომპანიას ბავშვების მშობლებისგან შესაბამისი თანხმობა არ მიუღია. ასევე კომპანიის წინააღმდეგ შევიდა სარჩელი იმაზეც, რომ ზოგიერთმა არასრულწლოვანმა საჭიროზე ნაკლები დოზა მიიღო, რამაც სავარაუდოდ ტვინის დაზიანება და დამბლა გამოიწვია. თავად Pfizer-ი განმარტავდა, რომ 11 ბავშვის გარდაცვალება არა წამალმა, არამედ თავად მენინგიტმა გამოიწვია. საბოლოოდ, 15-წლიანი სასამართლო დავის შემდეგ Pfizer-მა გარდაცვლილებიდან 4 ბავშვის ოჯახს, თითოს 175 000 $ კომპენსაცია გადაუხადა.
-
მანიპულაცია: ბრიტანულ AstraZeneca-ს პრობლემები შეექმნა და დახმარებისთვის გამალეიას ცენტრს მიმართა. რომ არა რუსი კოლეგები, ბრიტანელებს საეჭვო Pfizer-ის ვაქცინის გაკეთება მოუწევდათ.
ბრიტანულმა კომპანია AstraZeneca-მ კოვიდ19-ის საწინააღმდეგო ვაქცინა დამოუკიდებლად შექმნა და კვლევის სამივე ფაზაც გაიარა. ასევე გაზვიადებულია, იმის თქმა, რომ გამალეიას კვლევითი ცენტრის დახმარების გარეშე, ბრიტანეთი Pfizer-ის ვაქცინის იმედად დარჩებოდა და AstraZeneca-ს ვაქცინაციით აცრა მოსახლეობაში ვერ მოხდებოდა, რადგან ბრიტანეთმა ვაქცინა დეკემბრის ბოლოს დაამტკიცა, ხოლო ბრიტანული კომპანიისა და Sputnik V-ის ერთობლივი ვაქცინის გამოცდა კი ადამიანებზე უახლესი ინფორმაციით თებერვალში იგეგმება.
მას შემდეგ რაც AstraZeneca-ს კვლევის შედეგებმა განსხვავებული დოზების შემთხვევაში განსხვავებული ეფექტიანობა 62% და 90% აჩვენა, ვაქცინის ეფექტიანობა საშუალოდ 70%-ით განისაზღვრა. ეფექტიანობის გასაზრდელად AstraZeneca-მ გადაწყვიტა გამოეცადა ჰიბრიდული ვაქცინა, რომლის პირველი დოზა თავად AstraZeneca-ს ვაქცინა იქნებოდა, ხოლო მეორე დოზა კი გამალეიას კვლევით ცენტრში წარმოებული ვაქცინის Sputnik V-ის Ad26 ვექტორი. AstraZeneca-ს და რუსული Sputnik V-ის ვაქცინები ერთნაირი ტექნოლოგიით არის შექმნილი და ორივე ადენოვირუსებს ეფუძნება, სწორედ ამიტომ გადაწყვიტა ბრიტანულმა კომპანიამ მასთან თანამშრომლობა. AstraZeneca ორივე დოზაში ერთსა და იმავე ადენოვირუსს იყენებს, ხოლო Sputnik V ორ სხვადასხვა Ad26 და Ad5 ადენოვირუსებს.
გამალეიას კვლევითი ცენტრის თქმით, რუსული ვაქცინის ეფექტიანობა 91.4%-ია, თუმცა აღსანიშნავია, რომ ვაქცინის გამოყენება რუსეთში მანამდე დამტკიცდა, სანამ ის მესამე ფაზას გაივლიდა. ამ ეტაპისთვის ცნობილია მესამე ფაზის პირველადი შედეგები, რომელიც კვლევის 78 შემთხვევის შედეგებს ეფუძნება. მესამე ფაზის სრული დეტალები სამეცნიერო ჟურნალში ჯერ არ გამოქვეყნებულა.
არქივის ბმული
სტატია Facebook-ის ფაქტების გადამოწმების პროგრამის ფარგლებში მომზადდა. მასალებზე, რომელიც ამ სტატიის საფუძველზე Facebook-მა შესაძლოა, სხვადასხვა შეზღუდვა აამოქმედოს – შესაბამისი ინფორმაცია იხილეთ ამ ბმულზე. ჩვენი შეფასების გასაჩივრების და შესწორების შესახებ ინფორმაცია ხელმისაწვდომია ამ ბმულზე.
იხ. მასალის შესწორების დეტალური ინსტრუქცია.
იხ. გასაჩივრების დეტალური ინსტრუქცია.
