{"id":3329,"date":"2016-04-20T11:35:13","date_gmt":"2016-04-20T07:35:13","guid":{"rendered":"http:\/\/mythdetector.ge\/myth\/geni-deyisdirilmis-qidalarin-istehsali-ve-idxali-haqqinda-yanlis-serhler-yayilir\/"},"modified":"2023-10-06T13:43:42","modified_gmt":"2023-10-06T09:43:42","slug":"geni-deyisdirilmis-qidalarin-istehsali-ve-idxali-haqqinda-yanlis-serhler-yayilir","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/mythdetector.ge\/az\/geni-deyisdirilmis-qidalarin-istehsali-ve-idxali-haqqinda-yanlis-serhler-yayilir\/","title":{"rendered":"Geni d\u0259yi\u015fdirilmi\u015f qidalar\u0131n istehsal\u0131 v\u0259 idxal\u0131 haqq\u0131nda yanl\u0131\u015f \u015f\u0259rhl\u0259r yay\u0131l\u0131r"},"content":{"rendered":"

“G\u00fcrc\u00fc arzusu\u201d koalisiyas\u0131nadaxil olmu\u015f “Sahibkarlar\u201d partyas\u0131n\u0131n lideri Qoqi Topidzenin b\u0259yanat\u0131na \u0259sas\u0259n, Avropa Birliyi il\u0259 imzalanm\u0131\u015f Assosasiya m\u00fcqavil\u0259si il\u0259 G\u00fcrc\u00fcstan \u00f6z \u0259n\u0259n\u0259l\u0259rind\u0259n imtina etm\u0259lidir v\u0259 buna uy\u011fun olaraq da o LGBT \u015f\u0259xsl\u0259rin m\u00f6vzusu il\u0259 birlikd\u0259 geni d\u0259yi\u015fdirilmi\u015f m\u0259hsul m\u0259s\u0259l\u0259si d\u0259 m\u00fczakir\u0259 olunma\u011fa ba\u015flad\u0131.<\/p>\n

Qoqi Topadze, G\u00fcrc\u00fc arzusu:<\/strong>“Asossasiya m\u00fcqavil\u0259sin\u0259 imza atd\u0131q, lakin bir \u00e7ox \u015fey\u0259 diqq\u0259t yetirmirik ki, Avropa Birliyi n\u0259 edir, biz\u0259 n\u0259 verir. Biz \u00f6z\u00fcm\u00fcz \u00e7ox \u015fey\u0259 icaz\u0259 verdik\u2013t\u0259biiki, g\u00fcrc\u00fc \u0259n\u0259n\u0259sin\u0259 uy\u011fun g\u0259lm\u0259y\u0259n h\u0259r \u015fey. Misal \u00fc\u00e7\u00fcn, LGBTm\u00f6vzular\u0131, geni d\u0259yi\u015fdirilmi\u015f m\u0259hsullar\u0131 orada qada\u00f6an olunur biz \u00f6lk\u0259miz\u0259 daxil edirik.”Interpressnews<\/a>. 1 iyul, 2015.<\/p><\/blockquote>\n

Avropa Birliyi il\u0259 imzalanm\u0131\u015f Assosasiya m\u00fcqavil\u0259sind\u0259, onun iqtisadi hiss\u0259sind\u0259 (DCFTA) G\u00fcr\u00fcstan\u0131 geni d\u0259yi\u015fdirilmi\u015f (GM) m\u0259hsullar\u0131 idxal etm\u0259y\u0259 m\u0259cbur ed\u0259c\u0259k he\u00e7 bir \u00f6hd\u0259lik m\u00f6vcud deyil. Avropa Birliyinin bir t\u0259r\u0259fd\u0259n GM m\u0259hsullar\u0131n\u0131n istehsal\u0131 v\u0259 ya idxal\/ixrac\u0131 qada\u011fan olunmay\u0131b; \u0130kinci t\u0259r\u0259fd\u0259n, \u00f6lk\u0259 bazar\u0131n\u0131n nizamlanmas\u0131 onun s\u0259lahiyy\u0259tl\u0259rin\u0259 daxil deyil. Avropa Birliyinin Xarici siyas\u0259ti v\u0259 m\u00fcqavil\u0259l\u0259rinin m\u0259q\u0259sdiimza atan t\u0259r\u0259fl\u0259rd\u0259 Avropa Birliyi t\u0259r\u0259find\u0259n q\u0259bul olunmu\u015f norma v\u0259 d\u0259y\u0259rl\u0259rin yay\u0131lmas\u0131d\u0131r, lakin Assosasiya m\u00fcqavil\u0259si G\u00fcrc\u00fcstana Avropa Qanunvericiliyi il\u0259 harmonizasiya v\u0259 avropa bazar\u0131 il\u0259 uy\u011funla\u015fmas\u0131na k\u00f6m\u0259k ed\u0259c\u0259k.<\/p>\n

Avropa Birliyind\u0259 GM qidalar\u0131n istehsal\u0131 qada\u011fan olunmay\u0131b.<\/strong><\/p>\n

Avropa Birliyin\u0259 \u00fczv \u00f6lk\u0259l\u0259r 2015-ci il\u0259 q\u0259d\u0259r GM m\u0259hsullar\u0131n\u0131n istehsal\u0131n\u0131 m\u0259hdudla\u015fd\u0131rma\u011fa \u00e7al\u0131\u015f\u0131rd\u0131lar. Bu bax\u0131mdan ham\u0131dan \u00e7ox Fransa v\u0259 Almaniya f\u0259all\u0131q g\u00f6st\u0259rirdi. \u0130kinci t\u0259r\u0259fd\u0259n Avropa Birliyinin bir ne\u00e7\u0259 \u00f6lk\u0259sind\u0259k\u0259nd t\u0259s\u0259rr\u00fcfat\u0131nda f\u0259al \u015f\u0259kild\u0259 GM m\u0259hsullar\u0131ndan istifad\u0259 etm\u0259y\u0259 ba\u015flay\u0131bla. Bu \u00f6lk\u0259l\u0259r aras\u0131nda misal \u00fc\u00e7\u00fcn \u0130spaniya v\u0259 \u00c7exiya var.<\/p>\n

2015 \u2013ci ilin mart ay\u0131n\u0131n 11-d\u0259 Avopa Biliyinin\u00a0direktivin\u0259 <\/a>\u0259sas\u0259n(Directive (EU) 2015\/412), Birliy\u0259 \u00fczv \u00f6lk\u0259l\u0259rin\u00f6z \u0259razil\u0259rind\u0259 geni d\u0259yi\u015fdirilmi\u015f m\u0259hsullar\u0131n istehsal\u0131n\u0131 qada\u011fan etm\u0259k haqqlar\u0131 var. 2015-ci ilin oktyabr ay\u0131nda Avropa Birliyin\u0259 \u00fczv 28 \u00f6lk\u0259d\u0259n 19 \u00f6z \u0259razisind\u0259 geni d\u0259yi\u015fdirilmi\u015f m\u0259hsullar\u0131n istehsal\u0131ndan imtina etdikl\u0259rini\u00a0b\u0259yan etdil\u0259r<\/a>. Bel\u00e7ikav\u0259 Britaniyam\u00fc\u0259yy\u0259n q\u0259d\u0259r qada\u011fan\u0131 t\u0259dbiq edir, bu da o dem\u0259kdir ki, x\u00fcsusi b\u00f6lg\u0259l\u0259rd\u0259 geni d\u0259yi\u015fdirilmi\u015f m\u0259hsulun istehsal\u0131na icaz\u0259 verilir. \u0130stehsal\u0131n qada\u011fan olunmas\u0131n\u0131 m\u00fc\u0259yy\u0259n q\u0259d\u0259r Almaniya da<\/a> h\u0259yata ke\u00e7irdi, lakin bu istiqam\u0259td\u0259 t\u0259dqiqatlar\u0131n apar\u0131lmas\u0131n\u0131 dava etdirm\u0259k h\u00fcququnu saxlad\u0131. Qalan 16\u00fczvd\u00f6vl\u0259t is\u0259\u00f6z \u0259razisind\u0259geni d\u0259yi\u015fdirilmi\u015f m\u0259hsullar\u0131n \u0259kilm\u0259sini v\u0259 istehsal\u0131n\u0131 tamamil\u0259 qada\u011fan etdi.<\/p>\n

\u0130dxala g\u0259ldikd\u0259 is\u0259, Avropan\u0131n k\u0259nar\u0131nda bir \u00e7ox \u00f6lk\u0259 (Lat\u0131n Amerikas\u0131, \u015eimali Amerika, Asiya) geni d\u0259yi\u015fdirilmi\u015f qar\u011f\u0131dal\u0131, kartof, pomidor v\u0259 ya ba\u015fqa m\u0259hsullar bec\u0259rir. Avropa Birliyi istehsal v\u0259 istehlak\u00e7\u0131n\u0131n h\u00fcquqlar\u0131 il\u0259 f\u0259aliyy\u0259t g\u00f6st\u0259rirdi, eyni zamanda m\u0259hsulun azad d\u00f6vriyy\u0259si v\u0259 se\u00e7im azadl\u0131\u011f\u0131 h\u00fcquqi il\u0259, m\u00fc\u0259yy\u0259n etdi ki, sad\u0259c\u0259 idxal qada\u011fan olunmur, eyni zaanda geni dyi\u015fdirilmi\u015f m\u0259hsulun idxalla daxil olunmas\u0131 il\u0259 ba\u011fl\u0131 qanunvericilik d\u0259 d\u0259yi\u015fir. Q\u0131sas\u0131, \u0259g\u0259r m\u0259hsulun t\u0259rkibin 0.9 faizind\u0259n \u00e7ox hiss\u0259si geni d\u0259yi\u015fdirilmi\u015f madd\u0259d\u0259n t\u0259\u015fkil olunur, istehsal\u00e7\u0131, idxal\u00e7\u0131, m\u0259hsulun \u00fcz\u0259rind\u0259 x\u00fcsusi\u00a0i\u015far\u0259 qeyd etm\u0259lidir<\/a>.\u00a0Bel\u0259 olan halda al\u0131c\u0131n\u0131n geni d\u0259yi\u015fdirilmi\u015f v\u0259 \u0259n\u0259n\u0259vi \u00fcsulla \u0259ld\u0259 olunmu\u015f m\u0259hsulu f\u0259rql\u0259ndir\u0259bilm\u0259 imkan\u0131 olacaq. Bununla yana\u015f\u0131 qidan\u0131n t\u0259rkibind\u0259 verilmi\u015f madd\u0259l\u0259rd\u0259 geni d\u0259yi\u015fdirilmi\u015f madd\u0259l\u0259r v\u0259 onlar\u0131n \u0259v\u0259zl\u0259yicil\u0259rinin s\u0259viyy\u0259si qeyd olunma\u0131d\u0131r.<\/p>\n

G\u00fcrc\u00fcstanda geni d\u0259yi\u015fdirilmi\u015f qidan\u0131n istehsal\u0131 v\u0259 idxal\u0131 qada\u011fan deyil.<\/strong><\/p>\n

Assosasiya m\u00fcqavil\u0259si istehlak\u00e7\u0131 h\u00fcquqlar\u0131n\u0131n qorunmas\u0131 v\u0259 qida m\u0259hsullar\u0131na yks\u0259k standartlar\u0131n t\u0259sis edilm\u0259sini n\u0259z\u0259rd\u0259 tutur.Istehlak\u015f\u0131 y\u00f6nl\u00fc avropa standartlar\u0131na ke\u00e7m\u0259nin n\u00fcmun\u0259l\u0259rind\u0259n biri d\u0259 m\u0259hz geni d\u0259yi\u015fdirilmi\u015f m\u0259hsul, onun idxal\u0131\/istehsal\u0131 v\u0259 m\u00fcvafiq qanunvericiliy\u0259 aiddir.<\/p>\n

G\u00fcrc\u00fcstanda geni d\u0259yi\u015fdirilmi\u015f m\u0259hsulla ba\u011fl\u0131 nizamlamalar 2015-ci ild\u0259n\u00a0q\u00fcvv\u0259y\u0259 minib<\/a>.(“\u018frzaq<\/a>\/heyvan\u2013qida olaraq m\u00fc\u0259yy\u0259n olunmu\u015f genetik olaraq d\u0259yi\u015fdirilmi\u015f orqanizml\u0259r v\u0259 onlardan istehsal olunmu\u015f geni d\u0259yi\u015fdirilmi\u015f m\u0259hsulun etiketl\u0259\u015fdirim\u0259si haqq\u0131nda” qanun). Qanun \u0259rzaq v\u0259 ya heyvanlar\u0131n qida olaraq n\u0259z\u0259rd\u0259 tuutlmu\u015f m\u0259hsula t\u0259dbiq olunur, onlar\u0131n t\u0259rkibin\u0259 0.9%-d\u0259n art\u0131q geni d\u0259yi\u015fdirilmi\u015f madd\u0259 daxil edil\u0259 bilm\u0259z. Qanuna \u0259sas\u0259n yerd\u0259 istehsal olunmu\u015fv\u0259 ryni zamanda idxal olunmu\u015f geni d\u0259yi\u015fdirilmi\u015f m\u0259hsulun \u00fcz\u0259rind\u0259 yarl\u0131\u011f\u0131 olmal\u0131d\u0131r v\u0259 ya yarl\u0131qlama m\u00fcmk\u00fcn olmad\u0131\u011f\u0131 haldam\u0259hsulun g\u00f6z \u00f6n\u00fcn\u00fcnd\u0259 olan yerin\u0259 m\u00fcvafiq m\u0259lumat yerl\u0259\u015fdirilm\u0259lidir.<\/p>\n

Yarl\u0131\u011f standartlar\u0131:<\/strong><\/p>\n