განახლება: 4 ივლისს სტატიას დაემატა ინფორმაცია Bugatti Paris -ის წარმომადგენლისგან, რომელმაც დაადასტურა, რომ ოლენა ზელენსკას ავტომობილი არ შეუძენია და მათი მომხმარებელი არ არის. დამატებითი ინფორმაციის გათვალისწინებით, “მითების დეტექტორმა” ვერდიქტი “მტკიცებულების გარეშე” შეცვალა ვერდიქტად “დეზინფორმაცია”.
რუსულ (eadaily.com, aif.ru, mk.ru, m24.ru) და ბელარუსულ მედიაში, ასევე ქართულ სახელისუფლებო გამოცემებში (resonancedaily, ongo.ge) და სატელევიზიო არხ ალტ ინფოს ფეისბუქ გვერდზე გავრცელდა ინფორმაცია, რომ უკრაინის პირველმა ლედიმ ოლენა ზელენსკამ უახლესი Bugatti Tourbillon 4,5 მილიონ ევროდ შეიძინა.
იგივე ინფორმაცია გაავრცელეს ქართულ (1,2,3) და რუსულენოვან (1, 2) ფეისბუკ გვერდებმა და პროფილებმა. პოსტები ფრანგულენოვან გამოცემას veritecachee.fr-ს ეყრდნობიან.
იდენტური ინფორმაცია ტელეკომპანია “იმედმაც” გაავრცელა, თუმცა მოგვიანებით წაშალა როგორც ფეისბუკიდან, ისე საიტიდანაც.
Veritecachee.fr-ს მიერ გამოქვეყნებულ სტატიას თან ერთვის ინვოისი, რომელიც მათი თქმით, ამ ფაქტს ადასტურებს. სტატიაში ასევე ჩასმულია ვიდეო, რომელშიც მოსაუბრე ადამიანი პარიზში მდებარე Bugatti-ის ავტოსალონის თანამშრომლად არის წარმოჩენილი და ამ ინფორმაციას ადასტურებს. აღნიშნული ვიდეო სოციალურ ქსელ Threads-ზეც გავრცელდა (1, 2).
ინფორმაცია, თითქოს ოლენა ზელენსკამ უახლესი Bugatti Turbillon შეიძინა, მტკიცებულებების გარეშეა და 22 ივნისს დარეგისტრირებული საიტი ავრცელებს, რომლის მიერ გამოქვეყნებული სხვა მასალები ანტიუკრაინული შინაარსისაა.
ვებსაიტი veritecachee.fr, რომელიც ოლენა ზელენსკაზე გავრცელებული ინფორმაციის პირველწყაროა, 22 ივნისს არის დარეგისტრირებული. საიტზე გამოქვეყნებული სტატიები ძირითადად ანტიუკრაინული შინაარსისაა.
აღსანიშნავია, რომ ბოლო პერიოდში არაერთი ახალი ვებსაიტი შეიქმნა, რომელიც უკრაინელი პოლიტიკოსებისა და მათი ოჯახის წევრების მადისკრედიტირებელ მასალებს ავრცელებს. აღნიშნული გვერდიც, დიდი ალბათობით, ამ მიზანს ემსახურება. მსგავსი შინაარსის მასალები გავრცელდა The London Crier და The Austin Crier-ში. ამ საიტებმა დეზინფორმაცია ოლენა ზელენსკასა და ვოლოდიმირ ზელენსკიზე გაავრცელეს. ორივე საიტი დეზინფორმაციის გავრცელებამდე რამდენიმე დღით ადრე შეიქმნა. ვრცლად, იხილეთ “მითების დეტექტორის” სტატიებში:
- ვის ეკუთვნის HIGHGROVE-ის სასახლე – ვოლოდიმირ ზელენსკის თუ დიდი ბრიტანეთის სამეფო ოჯახს?
- დეზინფორმაცია, თითქოს ოლენა ზელენსკას ფონდი უკრაინელი ბავშვების ტრეფიკინგშია ჩართული
- დეზინფორმაცია, თითქოს ზელენსკიმ კვიპროსში 150 მილიონ ფუნტად შეფასებული სასტუმრო იყიდა
გარდა ამისა, ინსტაგრამ-ანგარიშს jacques_bertin_ls, რომელიც პარიზის, Bugatti Turbillon ავტოსალონის თანამშრომლად არის წარმოჩენილი, ინსტაგრამზე სულ 4 პოსტი აქვს გამოქვეყნებული. მის შესახებ დამატებითი ინფორმაცია არ იძებნება.
“მითების დეტექტორი” Bugatti Paris -ს დაუკავშირდა. კომპანიის წარმომადგენელმა ნიკოლ ოგერმა დაადასტურა, რომ ოლენა ზელენსკას უახლესი ავტომობილი არ შეუძენია და მათი მომხმარებელი არ არის.
რაც შეეხება ინვოისს, რომელსაც მტკიცებულებად იყენებენ, აღსანიშნავია, რომ დოკუმენტის ფორმატი საეჭვოა, მაგალითად, მასში არ არის მითითებული ვალუტა, კომპანიის მისამართი კი, როგორც დოკუმენტის თავში, ასევე ბოლოში, შეცდომით არის დატანილი და ერთი ასო აკლია – Neuilly-sur-Seine-ს ნაცვლად Neuily-sur-Seine.
ინფორმაციას უკრაინის დეზინფორმაციასთან ბრძოლის ცენტრიც გამოეხმაურა და დაწერა, რომ გავრცელებული ცნობები ოლენა ზელენსკაზე სიმართლეს არ შეესაბამება. ცენტრი ასევე აღნიშნავს, რომ ვიდეო ხელოვნური ინტელექტით გენერირების ნიშნებს შეიცავს .
ინფორმაციას იმის შესახებ თუ როგორ მუშაობენ მსგავსი ახლადშექმნილი გვერდები დეზინფორმაციის გასავრცელებლად, გაეცანით “მითების დეტექტორის”, Maldita.es -ის, StopFake-ის, Delfi -ის, Chequeado-ს La Silla Vacía-ს, Animal Político -სა და EsPaja -ს საერთო პროექტის კვლევაში:
არქივის ბმულები: 1, 2, 3, 4, 5, 6
სტატია Facebook-ის ფაქტების გადამოწმების პროგრამის ფარგლებში მომზადდა. მასალებზე, რომლებსაც ამ სტატიის საფუძველზე მიენიჭათ ვერდიქტი, Facebook-მა შესაძლოა, სხვადასხვა შეზღუდვა აამოქმედოს. შესაბამისი ინფორმაცია იხილეთ ამ ბმულზე. ჩვენი შეფასების გასაჩივრების და შესწორების შესახებ ინფორმაცია ხელმისაწვდომია ამ ბმულზე.
იხ. მასალის შესწორების დეტალური ინსტრუქცია.
იხ. გასაჩივრების დეტალური ინსტრუქცია.
