Ապալրատվությունները, իբր Վրաստանում փախստականների և ապաստան որոնողների հսկայական քանակություն է, ինչը երկրի անվտանգության համար վիթխարի վտանգ է ներկայացնում, վրացական դիսկուրսում հիմնականում տարածվում է ուլտրանացիոնալիստական և բացահայտ ռուսամետ ակտորների կողմից: Վերջինները արմատավորում են կարծիք, իբր տեղ է ունենում փախտականների և ապաստան որոնողների անսահմանափակ քանակության ընդունում և փորձում են միջազգային պաշտպանություն ունեցող անձանց նույնականացնել հանցագործության և ահաբեկչության հետ:
Այս ենթատեքստում հնչած առաջին առաքումներից մեկը պատկանում էր 2016 թվականին «Միասնական ժողովրդավարական շարժման» անդամ Դիմիտրի Լորթքիփանիձեին, ով փաստականներին ընդունելու հարցը կապեց Եվրամիությանը ինտեգրման գործընթացի հետ և հայտարարեց, որ Վրաստանը Եվրամիության հետ ձևակերպած ռեադմիսիայի համաձայնության հիման վրա Սիրիայից փախստականներ ընդունելու պարտականություն է ստանձնել:
Գիորգի Լոմիա, Հայրենասերների դաշինք. |
Դավիթ Թարխան-Մոուրավի, Հայրենասերների դաշինք. |
Սանդրո Բրեգաձե, «Վրացական քայլերթ». |
---|---|---|
«Երբ մուտք է գործում, այ, օրինակ, Սիրիայից են հո՞ մտնում, այսինքն՝ արաբական երկրներից են մուտք գործում, երբ մուտք է գործում փախստականների ինչ-որ հոսք, առնվազն երևի 15-20 % սա այն ահաբեկչական կազմակերպության ներկայացուցիչներն են, որոնց հարկավոր է ինչ-որ ժամանակաշրջան որևէ մի երկրում, այսպես ասենք, ձմեռեն և երբ առաջադրանք կստանան, գործի անցնեն և կազմակերպեն ահաբեկչական գործողություններ այն տարածքի վրա»: |
«Այս կառավարությունը վարվում է Բոկերիա/Կոբախիձե/Մդինարաձեի պլանով: Ընդունում է շատ փախստականների և ոչնչացնում է Վրաստանը, սա բնական է, որովհետև ոչ Բոկերիան, ոչ Կոբախիձեն և ոչ էլ այս ժողովուրդը չեն հասկանում, թե ինչ է նշանակում ազգային գիտակցություն և ընդհանրապես ինչ է նշանակում ազգություն»: |
«Իրակլի Կոբախիձեն հայտարարեց, որ ճամբարներ պետք է կառուցվեն սիրիացի և իրաքցի փախստականներին ընդունելու համար»: |
Օբյեկտիվ, գիշերվա ստուդիա |
Օբյեկտիվ, գիշերվա ստուդիա |
«Ալիա» |
Վրաստանի բռնագրավված տարածքներից բռնի տեղաշարժված անձանց շրջանում, վերաբնակեցման և փախստականների նախարարության 2017 թվականի տվյալներով, Վրաստանում ներկայումս միջազգային պաշտպանությունից օգտվում է 1477 անձ: 2012-2017 թվականներին ապաստան ընդհանուր առմամբ խնդրեց 6 457 անձ, որոնցից միայն 1505-ի խնդրանքը բավարարվեց: Փախստականի կարգավիճակ շնորհվում է անձի, ով ունի հիմնավոր վախ, որ ինքը կարող է դառնալ հետապնդման զոհ՝ ռասսայի, կրոնի, դավանանքի, ազգության, որոշակի սոցիալական խմբի պատկանելության կամ քաղաքական համոզմունքի պատճառով: Վրաստանը փախստականների իրավական պաշտպանություն իրականացնում է Ժնևի 1951 թվականի Կոնվենցիայի համաձայն ստանձնած պարտականություններին համապատասխան:
2017 թվականի տվյալներով, Վրաստանում փախստականի կարգավիճակ շնորհվել է 215, իսկ մարդասիրական կարգավիճակ՝ 1027 անձի: Ժամանակավոր պաշտպանության ներքո գտնվում է 235 մարդ: Ընդհանուր առմամբ միջազգային պաշտպանությունից Վրաստանում ներկայումս օգտվում է ընդամենը 1 477 մարդ:
Եթե վերանայենք 2012-2017 թվականների վիճակագրությունը, նշված թվականներին, ապաստան ընդհանուր առմամբ խնդրել է 6 457 անձ: Ինչպես երևում է տվյալներից, 2014 թվականին ապաստան որոնողների թվաքանակը, նախորդ տարիների համեմատությամբ, զգալիորեն ավելացել է, ինչը պայմանավորված էր, մի կողմից Ուկրաինայում սկսված պատերազմով և Ռուսաստանի կողմից Ղրիմի անօրեն բռնագրավմամբ, իսկ մյուս կողմից՝ Սիրիայում և Իրաքում ընթացող զինված հակամարտություններով: 2014 թվականին Վրաստանում ապաստան խնդրեց Ուկրաինայի 419 քաղաքացի:
Աղյուսակ 1. Ապաստան որոնողներ 2012-2017 թվականներին
2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 |
599 | 719 | 1792 | 1449 | 947 | 951 |
2012-2017 թվականներին ապաստան ձեռք բերեց ընդամենը 1505 անձ: Այստեղից 237-ին փախստականի, իսկ 1268-ին մարդասիրական կարգավիճակ շնորհվեց:
Վրաստանում 2012-2017 թ. ապաստան ձեռքբերեց.
Ինչ վերաբերում է ապաստանի շնորհումը մերժելուն, այս տեսակետից 2012-2017 թվականներին նկատվում է աճի միտում: Ընդհանուր առմամբ ապաստան մերժվել է 1580 մարդու: Իսկ 2845 դեպքում տարբեր պատճառներով ապաստան շնորհելու գործընթացը դադարեցվեց:
Աղյուսակ. 2. Ապաստանի մերժում
2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 |
48 | 254 | 228 | 315 | 332 | 403 |
Փախստականի, մարդասիրական կարգավիճակի և ժամանակավոր պաշտպանության ներքո գտնվող անձանց մասին
Վրաստանում փախստականների հետ կապված հարցերը կարգավորվում են ինչպես Ժնևի կոնվենցիայով, այնպես էլ Վրաստանի «Միջազգային պաշտպանության մասին» օրենքով: Ժնևի կոնվենցիայի համաձայն, փախստականի կարգավիճակ շնորհվում է անձին, ով ունի.
- Հիմնավոր վախ, որ ինքը կարող է դառնալ հետապնդման զոհ ռասսայի, կրոնի, դավանանքի, ազգության, որոշակի սոցիալական խմբին պատկանելության կամ քաղաքական համոզմունքի պատճառով,
- Գտնվում է իր քաղաքացիության երկրից դուրս և չի կարող կամ չի ցանկանում նման վախի պատճառով օգտվել այս երկրի հովանավորությունից,
- Չունենալով որոշակի քաղաքացիություն և նման երևույթների արդյունքում գտնվելով իր նախկին բնակության երկրից դուրս, չի կարող կամ նման վախի պատճառով չի ցանկանում այնտեղ վերադառնալ»:
Վրաստանի փախստականների և վերաբնակեցվածների նախարարությունը, փախստականի կարգավիճակ ունեցող անձանց փախստականի ուղևորության փաստաթուղթ և բնակության վկայական տալիս է 3 տարվա ժամկետով: Պետք է նշել, որ անձին կարելի է մերժել փախստականի կարգավիճակի շնորհումը, եթե գոյություն ունի բավարար հիմք ենթադրության համար, որ այն վտանգ կստեղծի Վրաստանի պետական անվտանգությանը, տարածքային ամբողջականությանը կամ հասարակական կարգուկանոնին:
- Մարդասիրական կարգավիճակ շնորհվում է անձին, որը չի կարող բավարարել փախստականի կարգավիճակի շնորհման չափորոշիչները, բայց գոյություն ունի ռիսկ, որ ծագման երկիր վերադառնալու դեպքում նրան սպառնում է մահվան դատավճիռ, հալածանք, ոչմարդկային և անպատիվ վերաբերմունք կամ նրա կյանքին սպառնում է վտանգ անխտիր բռնության, միջազգային կամ ներքին զինված հակամարտության կամ մարդու իրավունքների զանգվածային խախտման պատճառով:
- Ժամանակավոր պաշտպանության ներքո գտնվող անձի կարգավիճակ շնորհվում է զանգվածայնորեն մուտք գործած անձանց, ովքեր միջազգային պաշտպանության կարիք ունեն և չեն կարող սեփական ծագման երկիր վերադառնալ անխտիր բռնության, ագրեսիայի, միջազգային կամ ներքին զինված հակամարտության կամ մարդու իրավունքների զանգվածային խախտման պատճառով:
Առ այսօր, ժամանակավոր պաշտպանության ներքո գտնվում է Ռուսաստանի Դաշնության 235 քաղաքացի: 1999 թվականին, Ռուսաստանի կողմից Չեչնիայի Հանրապետությունում առաջացած մարտական գործողությունների պատճառով, Ռուսաստանի քաղաքացիների կողմից ապաստանի պահանջը զանգվածային բնույթ ստացավ: Արդյունքում, Վրաստանի իշխանությունը դիմեց խմբային մոտեցմամբ կարգավիճակ շնորհելու սկզբունքին („Prima Facie“):
Փախստականների իրավական պաշտպանություն
Փախստաանների իրավական պաշտպանության հիմք ներկայացնում են փախստականների կարգավիճակի մասին Ժնևի 1951 թվականի Կոնվենցիան և դրա 1967 թվականի արձանագրությունը: Կոնվենցիայի նախաբանում առանձնահատուկ նշված է, որ դրա գլխավոր նպատակը փախստականների կողմից մարդու հիմնական իրավունքներից և ազատություններից առավելագույնս օգտվելու ապահովումն է: Ապաստան որոնողների, փախստականների և մարդասիրական կարգավիճակ ունեցող անձանց պաշտպանության նկատմամբ խտրականության անթույլատրելիության պարտականությունը Վրաստանը՝ որպես միջազգային իրավունքի սուբյեկտ՝ ստանձնեց 1999 թվականին, երբ միացավ «փախստականների կարգավիճակի մասին» Ժնևի 1951 թվականի կոնվենցիային:
Պատրաստեց Գուրամ Մամփորիան
Առասպելների դետեկտորի լաբորատորիա